Yakıt Tüketiminin Ölçülmesi ve Yakıt Güvenliği

Ağır ticari araçlarda yakıt tüketiminin ölçülmesi ve yakıt güvenliği, hep üzerinde durduğumuz ve çok yönlü incelemeye çalıştığımız bir husus. Özellikle büyük filolarda, yakıt güvenliğini sağlamak ve yakıt tüketimini belirli sınırlar dahilinde tutmak için ciddi gayretler gösterilmektedir. Fakat filo büyüklükleri arttıkça, bütün bir operasyonu incelikle ve dikkatle takip etmek zorlaşmaktadır. Bu da arada “kaçak”lar olmasına sebep olmakta, özellikle düşük miktarlı ama sürekli gerçekleşen yakıt hırsızlıklarında firmaların zarar uğramasına sebep olmaktadır.

Bu noktada, kullanılan modern sistemler filo yöneticilerinin işini bir nebze kolaylaştırmaktadır. Özellikle CANBUS sistemi ile aracın yakıt depo seviyesi ve yakıt tüketimi gerçek zamanlı olarak izlenebilmektedir. CANBUS sistemi üzerinden alınan tüketim verileri, araca konulan yakıt miktarı ile karşılaştırılarak eşitliği kontrol edilir. Fakat burada eşitliği sağlamak çok zor, neredeyse imkansızdır.

YAKIT TÜKETİM VERİLERİ

CANBUS sisteminde yakıt ile ilgili çok sayıda veri mevcuttur. Fakat filo yöneticileri genellikle araç takip sistemi sağlayıcıları tarafından sunulan 2 önemli veriyi takip eder;

  1. Yakıt deposu seviyesi
  2. Araç yakıt tüketimi

Yakıt deposu seviyesi, herhangi bir hassasiyeti olmayan bir veridir. Sensör ölçüm hassasiyeti genellikle %5 hassasiyette olduğundan hassas yakıt tüketimi hesaplarında anlam ifade etmez.Yakıt Depo Seviyesinin Gerçek Zamanlı Değişimi

Yakıt Depo Seviyesinin Gerçek Zamanlı Değişimi

 

Araç yakıt tüketimi verisi enjektörden geçen yakıt miktarını ifade eder ve görece hassas bir veridir. Aracın elektronik kontrol ünitesi, motorun çalışma rejimindeki ihtiyaca göre her enjektörün açık kalma süresini kontrol eder. Enjektör kesiti ve yakıt basıncı bilindiğinden bu süreye bağlı olarak aracın yakıt tüketimi hesaplanır. Bu veri kıymetli bir veridir fakat aşağıdaki değişkenlerden etkilenir;

  • Kalibrasyon; tüm bu tüketim verileri kalibrasyonu ideal kabul edilen şartlara göre elde edilmektedir (hava sıcaklığı, ortam nemi, atmosfer basıncı, vs.). Aracın kullanıldığı coğrafyaya ve iklime göre tekrar kalibrasyona ihtiyaç olacaktır.
  • Enjektör durumu; enjektörünüz eskidikçe kesit daralması gibi problemleriniz olacaktır. Bu durumda yakıt tüketim değerinizde sapma olacaktır.
  • Yakıt; kullandığınız yakıtın viskozitesi ve diğer temel nitelikleri aracın tüketim ölçümünü etkileyecektir.

Yukarıda saydığımız sebeplerden ötürü, araç yakıt tüketim verisi de mutlak doğru bir sonuç vermemektedir. İki sürücü arasındaki farkı kıyaslamak istediğinizde muhakkak işe yarayacaktır. Fakat, araca koyduğunuz 100lt yakıtın hepsinin araç tarafından tüketildiği bilgisini size doğrulukla vermeyecektir. Bu da yakıt güvenliği ile ilgili risklerinizi azaltmada size yardımcı olmayacaktır.

YAKIT İKMAL VERİLERİ

Yakıt tüketiminin doğruluğunun ölçülmesi kadar, yakıt tüketim doğruluğunun da ölçülmesi  hassas yakıt tüketim hesaplarında önemlidir. Fakat, bu da ne yazık ki çok mümkün değildir. Genellikle filolar, kendi merkezlerinde yakıt ikmali yapmakta, zaman zaman da anlaşmalı oldukları istasyonlardan yakıt almaktadır. Alınan yakıtın pompa kalibrasyonu burada öne çıkmaktadır. Bu kalibrasyon zahmetli bir işlem olmakla birlikte, ana depoya giren yakıtın sıcaklığından tutun da viskozitesine kadar bir çok parametreden etkilenmektedir. Filo merkezindeki depodan çıkarken 100lt olarak ölçülen yakıt, araçta tüketilirken 90lt olarak ölçülebilmektedir. Bu da genellikle sürücüler ile yakıt sorumluları arasında anlaşmazlıkların olmasına sebep olmaktadır.

Diğer taraftan, akaryakıt istasyonlarından alınan yakıtı veren pompanın da kalibrasyonu kanuni bir zorunluluktur. Fakat ülkemizdeki istasyonların kalibrasyonunun ne ölçüde düzenli yapıldığı ayrı bir soru işareti olarak kafalarda durmaktadır!

Tüm bu verileri bir araya koyduğumuzda, sizlerin de sıklıkla tecrübe ettiğiniz gibi araca giren yakıtla aracın yaktığı yakıt arasında farklar meydana gelmektedir. Bu hem giren yakıt miktarının, hem de tüketilen yakıt miktarının doğru ölçülememesinden kaynaklanmaktadır. Bu sebeple, bu tarz ölçüm sistemlerine güvenmek yerine, ek yakıt güvenlik sistemleri ile güvenliği arttırmakta fayda vardır.

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.